Anna Gąsior

Sympozjum „Odnowić pamięć o miłości Bożej”

     W dniu 8 czerwca 2013 roku w Domus Mater w Krakowie odbyło się sympozjum na temat: „Odnowić pamięć o miłości Bożej”. Sympozjum zostało zorganizowane przez Sercański Ośrodek Krzewienia Kultu Najświętszego Serca Jezusowego i stanowiło element przygotowań do 250 rocznicy ogłoszenia Święta Najświętszego Serca Jezusa. W obchody jubileuszu zaangażowane są zakony, żyjące na co dzień duchowością związaną z czcią dla Serca Pana Jezusa. W Polsce działa ich ponad 20 i w sympozjum brali udział między innymi ich przedstawiciele.

    Inicjatywa ustanowienia święta Najświętszego Serca Pana Jezusa dla Kościoła powszechnego wyszła z Polski. Dekret ustanawiający je na ziemiach polskich podpisał Klemens XIII w 1765 roku, w ten sposób zaaprobował prośbę biskupów polskich skierowaną do Stolicy Apostolskiej. Uroczystość rozszerzył na cały Kościół Pius IX 23 sierpnia 1856 roku.

     Sympozjum było przede wszystkim propozycją pewnej syntezy teologii i kultu Najświętszego Serca Jezusa oraz ukazania jego znaczenia w kontekście danych historycznych, refleksji filozoficznej i teologicznej. Taki wielowymiarowy namysł daje bowiem możliwość spojrzenia na nowo na kult Bożego Serca w świetle tradycji, życia Kościoła i pozwala wskazać równocześnie drogi jego rozwoju, które byłyby odpowiedzią na współczesne potrzeby człowieka. Rys historyczny, przedstawiony przez ks. Eugeniusza Ziemanna scj, dotyczył kolejnych etapów rozwoju kultu w Polsce, jego szczególnych promotorów, a także recepcji w różnych środowiskach. Wykład uwzględniał w sposób szczególny to, co o rozwoju kultu w encyklice wydanej na stulecie ogłoszenia uroczystości Serca Jezusa świętem ogólnokościelnym pisał Pius XII: „Przebite Serce Zbawiciela zawsze zniewalało ludzi do oddawania czci Jego nieskończonej miłości, jaką ukochał nas, śmiertelnych, ponieważ prorocze słowa Zachariasza: «Będą patrzeć na tego, którego przebodli», zastosowane przez św. Jana Ewangelistę do ukrzyżowanego Chrystusa, odnoszą się do wierzących wszystkich czasów. Jednakże trzeba powiedzieć, że właściwy kult Serca Jezusowego rozwijał się powoli i stopniowo”[1]. Kolejny referat był próbą odczytania symboliki Najświętszego Serca w kontekście współczesnej filozoficznej refleksji nad symbolem (ks. prof. UPJPII Janusz Królikowski), a jego dopełnieniem stało się ujęcie teologiczne, wskazujące na szczególne dary Najświętszego Serca Jezusa: Eucharystię, Maryję i Kościół (ks. prof. Bogdan Ferdek)

      Wykłady w drugiej części sympozjum poświęcone zostały, zgodnie z zasadniczym jego tematem „Odnowić pamięć o miłości Bożej”, odczytaniu przesłania kultu Najświętszego Serca Jezusa w kontekście czasów współczesnych, aktualnych wyzwań, oczekiwań zarówno pojedynczych ludzi, jak i wspólnot kościelnych, które w wierze, szczególnie zaś w kulcie Najświętszego Serca Jezusa, szukają odpowiedzi na konkretne, dotykające ich problemy. Znów, sięgając do dokumentów dotyczących kultu Najświętszego Serca Jezusa, referaty dotyczyły tego, o czym pisał Paweł VI;: „Jest więc rzeczą konieczną, by wierni, bądź prywatnie bądź publicznie, oddawali cześć temu Sercu «z którego pełni wszyscyśmy otrzymali», ucząc się od niego, jak mają prowadzić swoje życie, by należycie odpowiedzieć wymogom naszych czasów”[2]. Prelegenci wskazywali na kolejne elementy kultu Najświętszego Serca Jezusa, które dotykają spraw znajdujących w sercu człowieka współczesnego, a tym samym Kościoła, tych problemów, zagrożeń, pytań, które potrzebują nowego spojrzenia w świetle nieskończonej Bożej miłości, wymagają wskazania źródeł zaufania i nadziei, chroniących przed samotnością, rozpaczą, poczuciem opuszczenia i bezradności, które przenikają życie społeczne, a wielokrotnie także życie kościelnych wspólnot. Pozostają one bowiem zanurzone w otaczającą je rzeczywistość społeczną, ekonomiczną i często potrzebują konkretnych wskazań czy impulsów, by ją przemieniać. Serce Jezusa zostało więc ukazane kolejno jako napominające i zapalające do gorliwości (ks. prof. Jarosław Popławski), odnawiające przez wezwanie do wynagrodzenia, uczynków pokutnych i życia cnotliwego (ks. Czesław Noworolnik), formujące relacje kościelne i społeczne przez wezwanie do komunii życia, prawdy i miłości (o. Janusz Mółka sj), ożywiające w sakramentach (ks. Cezary Smuniewski) i w końcu budzące nadzieję kościelną i cywilizacyjną (ks. Tadeusz Michałek scj). Wszyscy prelegenci podkreślali, że kult Najświętszego Serca Jezusa nie jest kultem zamykającym jedynie w osobistej relacji – ja i mój Bóg, ale kultem działaniowym, który od osobistego spotkania z miłością Bożego Syna prowadzi do działania we wspólnocie i ze wspólnotą. Konsekwencją bowiem rzeczywistego doświadczenia miłości otwartego Serca Jezusa staje się otwarcie własnego serca, które przestaje skupiać się jedynie na sobie. Tak rysująca się zasadnicza myśl sympozjum stawała się niejako powtórzeniem czy nowym spojrzeniem na to, co w encyklice Haurietis aquas podkreślał Pius XII: „Celem tak pojętego kultu jest udoskonalenie naszej ludzkiej miłości, jaka łączy nas z Bogiem i ludźmi, przez coraz gorliwsze wypełnianie nowego przykazania, które Boski Mistrz przekazał apostołom jako dziedzictwo, gdy mówił: «przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali; abyście tak, jak Ja umiłowałem i wy się wzajemnie miłowali»”[3].

     W szczególny sposób temu działaniowemu wymiarowi kultu Najświętszego Serca Jezusa poświęcony został ostatni referat na sympozjum, wygłoszony przez o. prof. Andrzeja Potockiego op. Dotyczył on przede wszystkim duszpasterstwa – racji, doświadczeń i propozycji. Prelegent ukazał, w jaki sposób kult może po pierwsze, ożywić życie sakramentalne – pomóc lepiej zrozumieć i przeżywać tajemnice sakramentu pojednania i pokuty oraz Eucharystii, po drugie ożywić i kierunkować duszpasterstwo różnych grup, po trzecie stać się inspiracją do działań o charakterze charytatywnym. Ważnym, będącym właściwie już także wnioskiem płynącym z poprzedzających wystąpień, stało się podkreślenie, że na gruncie kultu Najświętszego Serca Jezusowego można odbudować, tak w świecie współczesnym często niszczone, podstawowe relacje: zaufania, miłości, wzajemnej pomocy, które pomagają na nowo tworzyć społeczne więzi, a tym samym dają nadzieję na głęboką odnowę życia i rozwiązanie ważnych społecznych problemów.

    „Odnowić pamięć o Bożej miłości” – to odkryć na nowo bogactwo kultu Najświętszego Serca Jezusa: „Czyż można znaleźć znakomitszą formę pobożności niż kult Najświętszego Serca Jezusowego? Cóż lepiej odpowiada istocie religii katolickiej i co skuteczniej może zapobiec współczesnym potrzebom Kościoła i świata?”[4].